De Wyntsjesnijer in Tzum: een windmolen voor de gemeenschap

Tzum, een charmant terpdorp in het Friese landschap, is een inspirerend voorbeeld van hoe duurzame energie kan bijdragen aan de vitaliteit en leefbaarheid van een gemeenschap. De windmolen "De Wyntsjesnijer", niet zomaar een energiebron, is een integraal onderdeel van de dorpsgemeenschap en draagt op diverse manieren bij aan de lokale "mienskip".

Een Pionier in Windenergie

Al sinds 1994 staat de dorpsmolen "De Wyntsjesnijer" trots buiten Tzum. Wat deze molen uniek maakt, is dat hij vanaf het begin eigendom is van het dorp zelf. Govert Geldof, voorzitter van energiecoöperatie TOER, legt uit dat de financiële opbrengst van de molen via de Stichting MAST wordt geïnvesteerd in het mooier maken van Tzum. Dit gebeurt door het ondersteunen van sociale en culturele activiteiten en het financieren van duurzame projecten.

De projecten die dankzij de windmolen mogelijk worden gemaakt, zijn divers en komen de hele gemeenschap ten goede. Denk aan zonnepanelen op het dorpshuis en de school, nieuwe trommelstokjes voor de muziekvereniging en hesjes voor de lokale voetbalclub. De Wyntsjesnijer is dus veel meer dan alleen een bron van schone energie; het is een motor voor de ontwikkeling en bloei van het dorp.

Van Oud naar Nieuw: De Wyntsjesnijer II

Na een lange periode van trouwe dienst was de oorspronkelijke Wyntsjesnijer in 2016 afgeschreven. De stichting besloot om de oude molen te vervangen door een moderne en efficiëntere variant. Dit bleek echter een complex proces te zijn. "Vroeger bestelde je een molen en plaatste je die gewoon, nu moet je allerlei procedures doorlopen en aan veel regels voldoen", aldus Govert Geldof. Hij benadrukt het belang van het respecteren van het landschap, maar erkent dat de procedures tijdrovend en ingewikkeld kunnen zijn.

Uiteindelijk, in 2019, werd energiecoöperatie TOER opgericht, mede vanwege subsidievoorwaarden. In 2022 kon de nieuwe molen, de Wyntsjesnijer II, officieel in gebruik worden genomen. Met een tiphoogte van 76 meter en een vermogen van 1 megawatt is de nieuwe molen aanzienlijk krachtiger dan zijn voorganger. De Wyntsjesnijer II levert nu stroom die voldoende is voor ongeveer duizend huishoudens. Momenteel wordt de stroom deels op basis van gelijktijdigheid geleverd aan enkele bedrijven, waaronder muziekcentrum TivoliVredenburg in Utrecht. Energiecoöperatie TOER onderzoekt de mogelijkheden om in de toekomst via het principe van Local4Local energie te leveren aan lokale bedrijven en inwoners.

"Mienskip": Saamhorigheid en Verbinding

Net als bij de oude molen, wordt een deel van de opbrengst van de Wyntsjesnijer II geïnvesteerd in de gemeenschap. Een prachtig voorbeeld hiervan is de bijdrage aan de aanleg van een speel- en wandelpark in het hart van Tzum. De opbrengst van de molen wordt tevens gebruikt voor het onderhoud van het park en de aanleg van duurzame verlichting via zonnepanelen.

Het park is een initiatief van de dorpsbewoners zelf, die gezamenlijk hebben nagedacht over de inrichting. Het resultaat is een levendige plek waar altijd iets te beleven valt. Govert Geldof benadrukt dat de opbrengsten van de molen op deze manier bijdragen aan de "mienskip", een Fries woord dat meer omvat dan alleen "gemeenschap". Het staat voor een gevoel van saamhorigheid, verbinding en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het welzijn van het dorp. "Samen maken we ons dorp, met behulp van de molen", concludeert hij. "Het is echt een windmolen van én voor het dorp."

Feiten en cijfers

• De dorpsmolen in Tzum levert met een vermogen van 1 megawatt stroom voor ongeveer 1000 huishoudens.  
• Energiecoöperatie TOER heeft 530 leden, in een zogenoemde postcoderups, via Franeker tot in het centrum van Harlingen. De leden zijn eigenaar van de molen.  
• Een deel van het geld dat de molen oplevert, komt in een fonds dat Stichting MAST beheert. Culturele, sociale en duurzame activiteiten en projecten in het dorp kunnen bij de stichting een aanvraag doen voor subsidie. In totaal is er tenminste 20 duizend euro per jaar te verdelen.  

Duurzame Energie als Inspiratiebron

De Wyntsjesnijer in Tzum is een inspirerend voorbeeld van hoe duurzame energie kan bijdragen aan de leefbaarheid en vitaliteit van een dorpsgemeenschap. De molen levert niet alleen schone energie, maar draagt via de financiële opbrengsten ook bij aan de realisatie van diverse projecten die het dorp mooier en aantrekkelijker maken. Dit versterkt de "mienskip" en zorgt voor een sterke band tussen de inwoners. Het is een voorbeeld dat navolging verdient en laat zien hoe duurzaamheid en gemeenschapszin hand in hand kunnen gaan.

Meer informatie

Kijk op Zet ook de knop om voor meer informatie