Omgevingsadviesraad
Met een omgevingsadviesraad geef je bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden een vaste plek aan tafel. In open gesprekken werken ze samen aan betere plannen en duidelijke afspraken over de omgeving. De raad helpt spanning te verminderen en vergroot het vertrouwen in de besluitvorming.
- Doel
- Een omgevingsadviesraad (OAR) zorgt dat alle belangen rondom een energieproject aan bod komen. In open gesprekken zoeken deelnemers samen naar oplossingen die voor iedereen werkbaar zijn. De raad kan afspraken vastleggen in een omgevingsovereenkomst, bijvoorbeeld over hinderbeperking of financiële regelingen voor de omgeving.
- Doelgroep
- Gemeenten, provincies, initiatiefnemers van energieprojecten, bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties.
- Aantal deelnemers
- Gemiddeld 15 tot 20 mensen. Elke belangengroep heeft twee vertegenwoordigers die het contact houden met hun achterban.
- Mate van interactie
- Hoog – de OAR is een langdurige, gelijkwaardige dialoog tussen alle partijen.
- Trede participatieladder
- Adviseren
Een omgevingsadviesraad brengt omwonenden, initiatiefnemers, overheid en maatschappelijke organisaties bij elkaar aan tafel. De overheid neemt idealiter de regie, zodat de OAR als neutraal wordt ervaren. Een onafhankelijke voorzitter leidt de gesprekken, een secretaris bewaakt het proces en een procesbegeleider ondersteunt de deelnemers.
De OAR start zo vroeg mogelijk in het traject, liefst nog vóór de vergunningverlening. Zo kunnen omwonenden en andere belanghebbenden invloed uitoefenen op de plannen zolang er nog ruimte is voor aanpassing.
Elke belangengroep organiseert vooraf een eigen overleg – vaak een bewonersplatform – om standpunten af te stemmen. In de OAR worden die standpunten gedeeld en besproken. Experts worden uitgenodigd voor kennissessies, zodat alle deelnemers over dezelfde informatie beschikken.
Het overleg kan leiden tot gezamenlijke afspraken over onder meer:
- aanpassing van plannen om overlast te beperken
- een gebiedsfonds of burenregeling
- afspraken over communicatie en monitoring
De afspraken zijn niet juridisch bindend, maar kunnen worden opgenomen in vergunningen of civiele overeenkomsten.
Tips
- Begin op tijd: zodra plannen in beeld komen.
- Zorg voor een onafhankelijke voorzitter die vertrouwen wekt.
- Laat elke belangenstroom (zoals bewoners, ondernemers, grondeigenaren) een eigen platform vormen.
- Houd de groep compact: maximaal twintig deelnemers.
- Communiceer open over de voortgang en deel verslagen via een website of nieuwsbrief.
Voorbeeld
Nij Hiddum-Houw (Friesland). De provincie stelde een OAR in voor een windproject. Dankzij het overleg kwam er een creatief convenant met lokaal eigendom, burenregelingen en een gebiedsfonds.
Voorbeeld
Hardenberg (Overijssel). Een brede OAR met veel partijen. Het overleg verliep goed, maar de groep was te groot. Belangrijke les: organiseer platforms per belangengroep en houd de dialoogtafel overzichtelijk.
Voorbeeld
Echteld-Lienden (Gelderland). De OAR dacht mee over opstellingsvarianten en leverde een uitgebreid convenant op. De betrokken houding van overheid en ontwikkelaar zorgde voor vertrouwen en erkenning.
Stappenplan
- Benoem een onafhankelijke voorzitter en secretaris.
- Breng stakeholders in beeld met een stakeholderanalyse.
- Organiseer bewoners- en belangenplatforms.
- Stel de OAR samen met twee vertegenwoordigers per belang.
- Start met een kennisbijeenkomst (‘joint fact finding’).
- Plan vaste overleggen (gemiddeld 10 bijeenkomsten in 2 jaar).
- Werk samen aan concrete afspraken en leg die vast in een convenant.
- Deel de resultaten met de omgeving en de gemeenteraad.